Huid

Inleiding

Als huisdiereneigenaar wil je bij huidaandoeningen graag een aantal dingen weten: wat is het precies, waardoor wordt het veroorzaakt, moet het behandeld worden en is er wat aan te doen?
Vel ziekten worden genoemd naar hun oorzaak of naar de geleerder die de ziekte het eerst onderkende of onder de aandacht wist te brengen. Een voorbeeld hiervan is hypothyreïodie. Zo betekent ‘hypo’ lage en betekent ‘thyroïd’ schildklier. Weet je de naam van de aandoening dat weet je dus ook (een deel van) de oorzaak. Omdat huidaandoeningen in tegenstelling tot veel andere aandoeningen zichtbaar zijn voordat er een oorzaak bekend is, heeft de ziektekundige benaming van een huidaandoening vooral een beschrijvende betekenis en geen oorzakelijke betekenis.

Als voorbeeld: symmetrische flank alopecia. Dit is niets anders dan een benaming voor hetgeen we zien:

  • Symmetrisch: in beide lichaamshelften gelijk voorkomend
  • Flank: in de flanken voorkomende
  • Alopecia: kaalheid

Het zegt dus niet niets over de oorzaak.
Komt deze aandoening maar in een deel van het jaar voor dan heet de aandoening ‘seasonal symmetrische flank alopecia’. Veelal wordt pas later gevonden wat de oorzaak is. Veel oorzaken zijn echter multifactorieel en maar slechts ten dele opgehelderd. Indien een huid aandoening op een later tijdstip wel een duidelijke oorzaak kent, krijgt de aandoening vaak een nieuwe naam. De bij katten veel voorkomende huidaandoening “milaire dermatitis”, waarbij vooral op de onderrug kleine spelde knop grote huidontstekingen en kaalheid door afgebroken haren voorkomen, blijkt eigenlijk altijd een vorm van “vlooienallergie” zijn . Dit vaak tot ongeloof van de eigenaren die nooit vlooien zeggen te zien.

Huidaandoeningen door bacteriën

Pyotraumatische dermatitis

Dit is een acute lokale aandoening van de huid waarbij sprake is van een heftige ontstekingsreactie met jeuk, zwelling, roodheid, pijn en ontstekingsvocht. De irritatie die door de ontstekingsreactie wordt veroorzaakt zorgt ervoor dat het dier zich krabt of zich gaat ‘schuren’. Hierdoor verergert het probleem.
De prikkel om te gaan krabben en schuren kan verschillende oorzaken hebben:

  • Vlooien-, teken-, mijten- of andere insectenbeten
  • Overgevoeligheidsreacties op vlooien, voeding of pollen
  • Ontsteking van het onderliggende gebied, bijvoorbeeld de oren
  • Vuil in de vacht of vocht tussen huidplooien
  • Irritatie na het trimmen
  • Zwemmen in een vuile sloot, lang nat blijven na zwemmen

We zien de aandoening vooral bij een dichte (onder) vacht en broeierig, warm weer. Deze aandoening kan snel uit de hand lopen omdat de hond de plek steeds groter zal maken. De behandeling bestaat uit het ruim scheren van de vacht rond de plek. De huid moet goed schoongemaakt worden met een geschikt desinfecterend middel. Behandeling met een lotion zorgt ervoor dat de ontsteking en de jeuk worden geremd en wordt de prikkel om te schuren en krabben weggenomen. In ernstige gevallen kan er voor worden gekozen om antibiotica en een ontstekingremmende injectie te geven.
Hoe kunt u het ontstaan van dit ziektebeeld voorkomen?
Probeer irritatie van de huid te voorkomen door bijvoorbeeld uw hond af te spoelen met schoon water na dat deze heeft gezwommen in de sloot. Droog daarna de vacht en vooral de huidplooien van hals en kop voorzichtig (deppend) maar goed af. Behandel uw hond elke 4 weken met Advantix om zo vlooien en teken te voorkomen en te bestrijden.

Juveniele pyodermie

Lipplooi eczeem

Huidaandoeningen door parasieten

Vlooien

Demodex

Cheyletiella (huidstofmijt)

Sarcoptes (honden schurft)

Zie ook het begrip zoönose.

Teken

Schimmelinfecties

Veel voorkomende, bijzondere huidaandoeningen

Symmetrische flank kaalheid

Alopecia is uit het Grieks afkomstig, zoals veel medische temen. Alopecia betekent niets anders dan kaalheid. Indien de aandoening in de flanken voorkomt spreekt men van symmetrische flank alopecia. Dit is nog steeds alleen een beschrijving en geen oorzaak (zie ook de inleiding). De aandoening komt zeer veel voor bij kortharige honden en kent een aantal variëteiten/uitingsvormen.

  1. Hormonaal als gevolg van een slechte schildklier functie. Deze vorm komt niet veel voor, maar is de enige die te behandelen is en bovendien betekenis heeft voor de gezondheid.
  2. De seizoen afhankelijke oftewel de cyclische vorm. De aandoening keert periodiek terug om dan in de loop van het jaar weer te verdwijnen.
  3. De tijdelijke alopecia. Hierbij is de groei van de haarzakjes tijdelijk verdwenen op delen van het lichaam. Indien het haar terug groeit zal het niet weer verdwijnen, zoals in vorm 2.
  4. De echte flank alopecia (kaalheid). Hierbij zijn de haarzakjes verdwenen en zal er nooit meer haar groeien. Dit is vergelijkbaar met de hoofdhuid van de (oudere) man.

Alleen de patholoog kan de verschillen maken tussen 2, 3 en 4. Hierbij moeten stukjes huis weggehaald worden om de huidzakjes te bekijken. De waarde van dit aanvullende onderzoek is echter gering omdat er immers geen behandeling mogelijk is voor deze aandoening en het met de tijd toch wel duidelijk wordt welk type kaalheid het is. Jeuk hoort niet bij de aandoening. Een enkele keer kan het gebrek aan haren wel beschadigend werken op de onderliggende huid door contact met de ligplek of door UV licht op de onbeschermde huid. De huid vertoond dan niet alleen kaalheid maar ook een ontstekingsreactie.
De gangbare aanpak is het onderzoeken van de schildklierfunctie. Is deze normaal, dan wijst de tijd uit of het type 2,3 of 4 is. Het gaat in ieder geval dan niet om een aandoening die van betekenis is voor de gezondheid van de hond. Wel is de aandoening ontsierend. Dit is de reden waarom eigenaren (en dierenartsen) toch proberen met voer of voedingssupplementen er invloed op uit te oefenen. Mede omdat de aandoening erg opvallend is krijgt de eigenaar ook ongevraagd veel adviezen in de trant van ‘baat het niet dan schaadt het niet’. Vooral als het om type 2 gaat, de cyclische vorm, lijkt dit succesvol: totdat de aandoening weer terug komt.
Bekend is dat melatonine een rol speelt bij de reactie op de seizoenen. Sommig onderzoek wijst uit dat melatonine verlaagt zou zijn. Het is echter zeer de vraag of dit te oorzaak is en niet een begeleidend verschijnsel van bijvoorbeeld veranderde hypothalumus hormonen (veranderde GnRH en FSh spiegels). Daarnaast is het de vraag of het geven van melatonine daadwerkelijk de kaalheid beïnvloed. Omdat de kaalheid vaak zeer grillig verloopt, en soms ook eenmalig kan zijn, wordt vaak (ten onrechte) gedacht dat een therapie succesvol. Er zijn daarom ook dubbelblinde onderzoeken uitgevoerd naar behandelmethodes. Hierbij worden de dieren in twee groepen verdeeld waarbij één groep een medicijnen krijgt en de andere groep niets of een placebo, zonder  dat de eigenaar en beoordelaar weten wie wat krijgt. Om een effect aan te tonen moet er een duidelijk verschil in behandelresultaat zijn. Bij middelen tegen symmetrische flankkaalheid is er geen werkzaamheid aangetoond.

Tussenteenfistels

Veel voorkomende tumoren van de huid

Mastocytomen

Carcinomen

Huidaandoeningen door stoornissen van het afweersysteem

Vlooienallergie

Voedsel intolerantie

Atopie

Huidaandoeningen van bepaalde rassen

Engelse Bull

Demodex

Westy West Highland White

Atopie

Duitse Herder

IgA vlooeien allergie II